دعای ندبه از دعاهای معروف است که در اعیاد چهارگانه: جمعه، فطر، قربان و غدیر خوانده مي‌شود؛ ندبه، به معنای فراخوانی و نیز گریه و ناله است. این دعای شریف، مشتمل بر استغاثه و استمداد از حضرت ولی عصر عجل‌اللّٰه‌تعالی‌فرجه‌الشریف و تأسف بر غیبت و گریه از فراق آن بزرگوار است؛ ازاین رو به این نام شهرت یافته است.
علامه مجلسی در زاد المعاد می فرماید: اما دعای ندبه که مشتمل است بر عقاید حقه و تاسف بر غیبت حضرت قائم عجل‌اللّٰه‌تعالی‌فرجه‌الشریف، به سند معتبر از حضرت صادق علیه‌السلام نقل شده است.
برای این دعا، دو سند ذکر شده است:
سند اول مربوط است به نقلی که مرحوم سید بن طاووس در کتاب مصباح الزائر آورده است. عین عبارت ایشان چنین است:
ذکر بعض اصحابنا قال: قال محمد بن علی بن ابی قرة، نقلت من کتاب محمد بن الحسین بن سفیان البزوفری قدس سره دعاء الندبه و ذکر انه الدعاء لصاحب الزمان صلوات الله علیه و یستحب ان یدعا به فی الاعیاد الاربعة و هو…
یعنی: بعضی از اصحاب ما چنین گفته‌اند که جناب محمد بن علی بن ابی قرة از کتاب مرحوم محمد بن الحسین بن سفیان بن البزوفری، دعای ندبه را نقل کرده و گفته است که این دعا، دعایی است برای حضرت صاحب الزمان صلوات الله علیه که مستحب است آن را در عیدهای چهارگانه -روز جمعه، عید قربان، عید فطر و عید غدیر- بخوانند.
سند دوم که برای دعای ندبه، از خلال کتاب‌های روایی به دست می‌آید، سندی است که مرحوم مجلسی در بحارالانوار نقل می‌کند:
قال محمد بن المشهدی فی المزار الکبیر قال محمد بن ابی قرة نقلت من کتاب ابی جعفر محمد بن الحسین بن سفیان البزوفری…
یعنی: محمد بن مشهدی در کتاب مزار خویش “مزار کبیر” چنین گفته که دعای ندبه را محمد بن ابی قرة از کتاب ابی جعفر محمد بن الحسین بن سفیان البزوفری، نقل کرده است.
همان طور که ملاحظه می‌شود، سند دوم قوی تر از سند اول است، زیرا در سند دوم، مرحوم مشهدی به طور مستقیم می‌فرماید: محمد بن علی بن ابی قرة چنین گفت که دعای ندبه منقول از کتاب مرحوم بزوفری است، در حالی که در سند اول، مرحوم سید بن طاووس می‌فرماید:
ذکر بعض اصحابنا. یعنی: بعضی از اصحاب ما امامیه چنین ذکر کرده‌اند.
علامه مجلسی بعد از بیان هر دو سند، چنین اظهار نظر می‌کند: گمان می‌رود مرحوم سید بن طاووس نیز این دعا را از جناب مشهدی گرفته باشد و مراد وی از بعض اصحابنا همان مرحوم مشهدی باشد.
به هر حال، سندی که نزد اهل فن، از استناد بیشتری برخوردار است، همان سند مرحوم محمد بن مشهدی است.
خواندن این دعا خواص زیادی دارد؛ از جمله در هر مکان و موضع که با حضور قلب و اخلاص کامل خوانده شود و ملتف مضامین عالی و عبارات و اشارات آن باشد، نتیجه آن، توجه و التفات مخصوص حضرت مهدی عجل‌اللّٰه‌تعالی‌فرجه‌الشریف در آن مکان و محل، بلکه ان شاء الله حضور به هم رساندن آن حضرت در آن مجلس است؛ چنان که در بعضی مواضع و موارد اتفاق افتاده است.
سید ابن طاووس، در اقبال الاعمال چنین آورده: دعای ندبه در چهار عید خوانده شود. و از امام صادق علیه السلام نقل کرده که مؤمنین پس از اتمام دعا، به صورت سجده، سمت راست صورت خود را بر زمین بگذارند و عباراتی را بگویند و پس از آن، سر برداشته و دست‌ها را بالا برده و حاجات خود را از خداوند متعال بخواهند.
✍🏻شیخ قاسم رجبیان_کربلاء معلی.